Publicatiedatum

juni 2017

ISBN

978-94-92339-32-4

 21,00

De zwarte trilogie

Auteur: Stefaan van den Bremt Emile Verhaeren

Tussen 1887 en 1890 schreef Emile Verhaeren drie bundels die later zijn ‘trilogie noire’ zouden vormen: Les Soirs, Les Débâcles en Les Flambeaux noirs. De inhoud wordt gekenmerkt door pessimisme en confrontatie en is daarmee karakteristiek voor het fin de siècle. Sterk geïnspireerd door de filosofie van Schopenhauer zocht de kunstenaar in deze periode het lijden op om zo tot zelfkennis en ascese te komen.

In Avonden bevindt de dichter zich in een schemertijd, een duisternis waar ook de dood onmiskenbaar in rondwaart. Dat geestelijke lijden vervult hem in Aftochten, omdat de woede om het eigen lichaam en het verleden hem onverbiddelijk confronteert met de toekomst en het bestaan. Daarmee is het vuur van de Zwarte fakkels uitgedoofd, al geven ze hier en daar nog vonken in een wereld die volledig zwart is geblakerd.

De vertaling van deze onmisbare werken is opnieuw van de hand van Stefaan van den Bremt, het verhelderende nawoord komt van Christian Berg.

Knipsel

De wapens van de avond

Nog voor de koude nacht met stapelwolken bouwt
Boven de hoge wouden trapsgewijze zijn terrassen,
Werpt de avond voor hij sterft, de avond in moerassen
Zijn zwaard als bliksemschicht, zijn harnas van goud,

Die drijvend op de drift, voortdrijven naar de verte,
En amper nog geroerd door ondergaande pracht,
Maar al bijna gezoend door een lip van de nacht,
Die van de vrome maan met voorhoofd van zilver,

De eenzame waarin het daglicht naschemert,
En waarin heel de hemel als een helder vaandel
Naschemert, maan, in schemer nabestaande,
Gij, eeuwig verre, bleke, schemerende maan!

Over de auteur

Emile Verhaeren (Sint-Amands, 1855-1916) was een Belgisch Franstalig dichter en geldt nog steeds als een van de grote namen uit de wereldliteratuur. Zijn vernieuwende poëzie, theaterteksten en kunstessays maakten van hem dé vertolker van het literaire, artistieke en sociale leven van de late 19de en vroege 20ste eeuw. Als symbolistisch dichter schreef hij uiteenlopende werken, zoals een vijfdelige cyclus over het Vlaamse vaderland, deze ‘zwarte trilogie’ en een groot aantal ontroerende liefdesgedichten. Zo kreeg de oorspronkelijk donkere poëzie geleidelijk aan een positievere invulling die getuigde van socialistisch engagement. Zijn veelzijdigheid leverde hem vriendschappen op met kunstenaars als Rodin, Rilke, Zweig en landgenoot Maurice Maeterlink. Met die laatste deelde Verhaeren in 1911 zijn nominatie voor de Nobelprijs voor Literatuur.

Stefaan van den Bremt (Aalst, 1941) debuteerde in 1968 met Sextant en publiceerde sindsdien nog tientallen andere bundels. Daarnaast is hij vooral een gelauwerd vertaler. Zijn eerste bundel van gedichten van Verhaeren verscheen in 1974. Ook vertaalde hij o.a. Bertolt Brecht, Octavio Paz en Ramón López Velarde.

Bij Uitgeverij P publiceerde hij de afgelopen jaren van Verhaeren nog Les campagnes hallucinées & Les Villes tentaculaires (2013), Les Heures (2015) en Les Villages illusoires (2016).

Christian Berg is emeritus professor in de Franse literatuur aan de Universiteit Antwerpen, waar hij zich jarenlang verdiepte in 19de-eeuwse Frans-Belgische literatuur.

Recensies

  1. :

    (Emile Verhaeren) moet een inspirerend man geweest zijn, die zijn werken liet illustreren door George Minne, Theo van Rijsselberghe en Odilon Redon. Hij liet zich onderdompelen in de sfeer van het fin-de-siècle, de decadentie, het doods- en lijdensverlangen en de zelfkwelling, zoals onder andere door Baudelaire was uitgedragen. (…)

    Ik vermoed dat er niet veel lezers in Nederland zijn die nog gevoel hebben voor deze loodzware symboliek, hoe dat in Vlaanderen ligt weet ik niet. (…) Gelukkig zijn er de ijverige en veel producerende uitgeverij P uit Leuven en Stefaan van den Bremt, die Verhaeren onder de aandacht blijven brengen. Van den Bremt is al aan zijn derde vertaling van Verhaeren bezig na Les Heures claires (De heldere uren) en Les Villages illusoires (Dorpen van zinsbedrog). De huidige uitgave lijkt een kroon op het werk. Ik vind deze vertalingen, waarnaast de oorspronkelijke Franse tekst klein is afgedrukt, een belangrijke culturele daad. (…)

    Stefaan van den Bremt verdient voor dit monnikenwerk een groot compliment (…).

    Wat erg mooi is in deze fraai verzorgde uitgave is dat de oorspronkelijke illustraties van Odilon Redon zijn opgenomen. Bovendien is er een zeer verhelderend nawoord van dr. Christian Berg, die op een heldere en beknopte manier ingaat op de trilogie en deze in de literatuur plaatst. Alles bij elkaar: een belangrijke bundel voor diegenen die kennis willen nemen van een meester die in kleuren van een Vlaams expressionist Franse poëzie schrijft.

    Hans Franse, Meander