22,50

De as van Gramsci

Auteur: Luc Devoldere Pier Paolo Pasolini Malou Swinnen

Bij de begrafenis van Pier Paolo Pasolini in 1975 schreeuwde zijn vriend Alberto Moravia: “Er zijn maar heel weinig dichters. Per eeuw worden er maar drie of vier geboren. Op het einde van deze eeuw zal blijken dat Pasolini behoorde tot die dichters die echt tellen.”

Pasolini’s werk als controversiële cineast is welbekend. Zijn poëzie – waarvan Giovanni Raboni beweerde dat ze overal in zijn werk te vinden is, in zijn kritieken, zijn journalistiek en filologisch werk en zijn films, behalve in zijn gedichten – spreekt minstens zo zeer tot de verbeelding. Hij schreef poesia civile, poëzie die er toe wil doen in de samenleving waarin ze tot stand komt, en die hartstochtelijk aan die samenleving gebonden is. De as van Gramsci mag hiervan als exemplarisch gelden. Het gedicht, in 307 verzen in de terzine van Dante, werd in 1954 geschreven aan het graf van Antonio Gramsci, de invloedrijke leider van de Italiaanse communistische partij. Hij ligt begraven in het Protestants kerkhof bij de Porta San Paolo en de piramide van Cestius in de Romeinse volkswijk Testaccio.

IMG_0359

Knipsel

Een rode vod, zoals die geknoopt
rond de hals van partizanen
en – naast de urn – op de wasbleke aarde
liggen in een ander rood twee geraniums.
Daar rust jij, opzijgezet en met strenge elegantie,
niet katholieke, een nummer op een lijst tussen vreemde
doden: De as van Gramsci… Tussen hoop
en oud wantrouwen nader ik tot jou, door toeval
hier aanbeland in deze schrale serre, sta ik voor
jouw graf, voor jouw geest die achterbleef
hier tussen deze vrije geesten. […]

Over de auteur

Luc Devoldere (Kortrijk, 1956) studeerde oude talen en wijsbegeerte In Kortrijk en Leuven en gaf vele jaren les aan het Sint-Barbaracollege in Gent. Hij is hoofdredacteur en afgevaardigd-bestuurder van de culturele instelling Ons Erfdeel vzw. Hij publiceerde o.a. Wachtend op de barbaren. Essays (Lannoo, Tielt, 2002); De verloren weg. Van Canterbury naar Rome (Atlas, Amsterdam, 2002); Mijn Italië (Atlas, Amsterdam, 2006); Lucifers bij de brand. Notities (Atlas, Amsterdam, 2009). De schitterende foto’s van Malou Swinnen doen meer dan enkel het verluchten van de tekst. Inspelend op het contextuele karakter van die tekst, plaatsen zij het woord terug in hun rechtmatige ruimte. Dat Swinnen haar sporen verdiende in de portretfotografie, hoeft niet te verbazen. Op de haar typerende ongedwongen wijze toont zij hier het gelaat van de tekst, zoals een kunstenares betaamt verheft zij de foto’s van begeleidende prent naar wezenlijk onderdeel van het werk.

Recensies

  1. :

    […] een eerbetoon aan de bedenker van de organische intellectueel (Gramsci) en een tribuut aan een all round kunstenaar die dacht en handelde met zijn organen (Pasolini). […] Danzij Devolderes verhelderende commentaren in de kantlijn, die getuigen van zijn enthousiasme en eruditie, en zijn natuurlijke vertaling van de soms weerbarstige verzen, wordt het lezen van deze regels bovendien een feestelijke openbaring.

    Streven

  2. :

    De as van Gramsci is een rijke, spannende, beweeglijke tekst.

    deReactor