Brief aan mijn moeder
De Argentijn Juan Gelman vertegenwoordigt een niet zo zeldzame dualiteit onder dichters: een man die, ondanks zijn levenslust en goed humeur, in desolate eenzaamheid verscheurde of diep melancholische gedichten schrijft. Brief aan mijn moeder slaat op heel bijzondere wijze de snaren van het hart aan.
Toen Gelman in 1982 in Managua verbleef, ontving hij – met vertraging – drie brieven: een van de moeder van zijn schoondochter die zijn moeder in het tehuis beschrijft, de tweede van zijn zuster die meldt dat zijn moeder overleden is en de derde van zijn moeder zelf met een aantal herinneringen. Twee jaar later schrijft hij in een koortsachtige bui dit gedicht, legt het vervolgens weg, om het drie jaar later weer boven te halen, aan te passen en uit te geven.
Van kindsbeen en nog vroeger, misschien al in de moederschoot, zocht en baande de liefde van de zoon zich een eigen weg, van haar gescheiden. Tijdens haar laatste levensjaren zit de moeder te wachten op Juan die steeds weer in ballingschap lijkt te sterven en put ze troost uit de schaarse brieven die ze met hem wisselt.
In Brief aan mijn moeder vinden we de kenmerken van Gelmans ‘vrije’ taalgebruik terug. Traag en geconcentreerd laat dit mistroostige gedicht vol tedere innigheid, geschreven met een nog nabloedend hart, zich lezen. Het gedicht weet iedere lezer te ontroeren die in het Spaans geschreven poëzie weet na te voelen.
Knipsel
ik kreeg je brief 20 dagen na je dood en
vijf minuten nadat ik vernomen had dat je was doodgegaan /
een brief die je uit vermoeidheid, zei je, even
onderbrak / je zou er toen goed hebben uitgezien /
bij de pinken als altijd / actief op je 85 ste
ondanks die drie ingrepen tegen de kanker
die je uiteindelijk heeft weggemaaid /
Over de auteur
De Argentijnse dichter JUAN GELMAN (1930) is een van de grootste dichters in het gehele Spaanse taalgebied. Als dichter wil hij veeleer de traditie vernieuwen dan ze ontkennen, hij put zowel uit de volkse (de tango) als uit de gevestigde cultuur (de literaire canon). Gelman schaarde zich bij de communistische partij en aan het eind van de jaren '60 werd hij woordvoerder van de links-peronistische guerillagroep Montoneros.Vanaf 1976 begon een ballingschap (in vele landen), die hem uiteindelijk tot Mexico zou voeren. Een periode van tragische gebeurtenissen laat zich ook in zijn poëzie horen. In 1956 verscheen Gelmans debuut Violín y otras cuestiones ('Viool en andere kwesties'). Volgen o.a. Comentarios (1978-79) en Citas ('Plaatsen') (1979), Bajo la lluvia ajena (notas al pie de una derrota) ('Onder vreemde regen (voetnoten bij een nederlaag)') (1980) en Hacia el Sur ('Naar het Zuiden') (1981-82). In 1997 werd Gelman in Argentinië bekroond met de Premio Nacional de Literatura, in 2000 ontving hij in Mexico de Juan Rulfo-prijs. Nog later kreeg hij in Cuba de naar José Lezama Lima en in Mexico de naar Ramón López Velarde genoemde prijs. In 2005 mocht hij in Argentinië de poëzieprijs van de stad Buenos Aires (voor zijn bundel País que fue será) in ontvangst nemen. In 2007 won Juan Gelman de Cervantesprijs, de hoogste literaire onderscheiding in de Spaanstalige wereld. Vertaler STEFAAN VAN DEN BREMT (Aalst, 1941) is een gelauwerd dichter en begenadigd vertaler. Bij Uitgeverij P publiceerde hij een reeks schitterende vertalingen van poëtisch werk van o.a. Jaime Sabines, José Luis Sierra, Marc Dugardin en Ramón López Velarde, Richard Pietrass en Marco Antonio Campos.
jancorbeels – :
”Brief aan mijn moeder’ is het eerste werk van zijn hand dat in het Nederlands werd vertaald. De vertaling van Guy Posson en Stefaan van den Bremt is virtuoos. Een mooi uitgevoerd, tweetalig boekje.’ (NBD/BIBLION, mei 2008)
‘De vertaling van deze ‘Brief’ is accuraat en virtuoos. Een puik verzorgd én tweetalig boekje.’ (De Leeswolf 4, mei 2008)