Averij aan de wereld

Auteur: Ewa Lipska René Smeets Kris Van Heuckelom

In de Poolse literatuur heeft Lipska zich altijd als een outsider geprofileerd, wars van collectieve acties. Dat neemt niet weg dat haar werk aanvankelijk nog sterk onder de invloed stond van de in 2012 overleden Nobelprijswinnares Wisława Szymborska, met wie ze nauw bevriend was en de liefde voor geraffineerde woordspelingen, ingenieuze paradoxen en verbluffende pointes deelde. Lipska’s poëzie is echter donkerder van toon en legt ook andere accenten. Een ware obsessie is de dood en alles wat ermee samenhangt. Haar lyrisch ik is veelal een eenzaat, gepokt en gemazeld in de liefde, een afstandelijk en sceptisch observator van medemens en maatschappij die met verve de taal met haar vele registers en idiomen exploreert. De voorbije twee decennia heeft Lipska zich ook ontpopt tot een geïntrigeerde, maar uitgesproken koele minnares van de nieuwste technologieën en communicatievormen. In haar recente bundels wemelt het van de verwijzingen naar computers, harde schijven en andere fysieke dragers van onze almaar virtuelere identiteiten. De laatste jaren schrijft ze ook meer poëtisch proza dan voorheen.

Toen de samenstellers van deze bloemlezing in 2008 hun omvangrijke bloemlezing Na de dood stond ik midden in het leven. Kopstukken van de naoorlogse poëzie (P, 2008) publiceerden, mocht Ewa Lipska natuurlijk niet ontbreken. In de loop der jaren zijn her en der flink wat verzen van Lipska in het Nederlands vertaald, maar pas met deze ruime bloemlezing, die een representatief beeld geeft van haar volledige dichterlijke oeuvre, wordt recht gedaan aan deze grote dame van de Poolse poëzie.

Over de auteur

Ewa Lipska (1945) is één van de belangrijkste vertegenwoordigers van de grote generatie Poolse dichters die in de woelige nasleep van de Tweede Wereldoorlog geboren werden en wier levensloop min of meer samenviel met de beginjaren, de hoogdagen en de ondergang van de Poolse Volksrepubliek. Ze debuteerde in 1961, amper zestien jaar oud, met enkele gedichten in een dagblad. Tijdens de jaren zeventig was ze actief als poëzieredactrice bij de Krakause uitgeverij Wydawnictwo Literackie. Enkele jaren na de val van het communisme verhuisde ze voor enige tijd naar Wenen, waar ze werkzaam was in het plaatselijke Poolse Instituut. Nu woont ze alweer geruime tijd in de ‘culturele hoofdstad’ van Polen, Krakau. Sinds haar eerste dichtbundel (Verzen) in 1967 heeft ze ruim twintig bundels gepubliceerd die haar in binnen- en buitenland talloze literaire onderscheidingen hebben opgeleverd en die in tal van talen zijn vertaald.