Het lied van de Sint-Paulusstraat

Auteur: Max Elskamp Lucienne Stassaert

Max Elskamp behoorde tot de laatste generatie grote Vlaamse talenten – Emile Verhaeren, Maurice Maeterlinck, Georges Rodenbach en Georges Eekhoud – die volkomen in het Frans waren opgevoed en zich ook zouden ontwikkelen tot grote auteurs binnen de Franse literatuur.

Zijn poëzie werd tot het symbolisme gerekend, een literaire richting die rond 1900 een nogal vage benaming was voor wereld-afgewende, door dromen aangeblazen kunst. Elskamp beschrijft vaak het ongeziene, het half-beleefde en het ongevaarlijk-beleefde…

Maar in zijn meest bekende werk La chanson de la rue Saint-Paul, dat verscheen toen hij al 60 was, overheerst niet de verbeelding, maar wel de herinnering aan zijn geboortegrond. Samen met zijn jeugdvriend Henry van de Velde had hij als knaap aan de Scheldekaden gespeeld en rondgezworven: hij kende de geuren, het licht, het gescharrel, de vlagen van uitbundigheid en inkeer…, dat alles drong zich in de stilte van zijn huis weer aan hem op. Herinnering en fantasie geven de straat een fonkelend leven en doorheen de gedichten blaast een bloesemgeur van vertedering en liefde. Het wekt dan ook geen verbazing dat dit lange gedicht van Elskamp door de lezers doorheen de jaren zo erg gewaardeerd werd.

Nu verschijnt het opnieuw in een sprankelende en liefdevolle vertaling van Lucienne Stassaert.

Over de auteur

Max Elskamp werd in 1862 in de Antwerpse Sint-Paulusstraat geboren, vlakbij de Sint-Pauluskerk. Als zoon van een bankier, die aan de universiteit van Brussel Rechten had gestudeerd, was hij amper 2 jaar advocaat om nadien, zonder geldzorgen, te rentenieren in zijn geboortestad.
Tijdens zijn vele nachtelijke zwerftochten, vaak in de havenbuurt, trachtte hij de eenzaamheid te verdrijven, gefascineerd als hij was door mensen van allerlei pluimage.
Ook als dichter wilde hij – onafhankelijk van uitgevers – zelf zijn artistiek-literaire creaties naar de poëzie-lezer brengen in vaak erg kleine oplages op een zelf ontworpen drukpers. Hij schonk die dan aan vrienden als André Gide en Stéphane Mallarmé.
Tijdens zijn leven verscheen er amper een bundel bij een reguliere uitgever in Parijs: La louange de la vie (Le Mercure de France, 1898)...
Samen met één van zijn beste vrienden, de bekende architect-ontwerper Henry van de Velde, richtte hij in 1886 ‘L’Art Indépendant’ voor de promotie van moderne kunst op.
Gaandeweg toonde Elskamp op zijn trektocht door Vlaamse dorpen meer en meer belangstelling voor de meest zonderlinge objecten, wat uitmondde in de oprichting van ‘Le Conservatoire de la Tradition populaire’ (1895), een vereniging die als voorbeeld diende voor het latere Antwerpse Museum voor Folklore. Tijdens de Eerste Wereldoorlog vluchtte hij zoals zovelen naar Nederland.
In zijn laatste levensfase schreef hij zijn meest bekende werk em>La chanson de la rue Saint-Paul et autres poèmesHij zou uiteindelijk – geplaagd door vlagen van razernij en vervolgingswaanzin – geïnterneerd worden in een gesticht in Jette. Hij stierf in 1931 in zijn Antwerpse vaderhuis.

Vertaalster Lucienne Stassaert (Antwerpen, 1936) bouwde als kunstenares en schrijfster een aanzienlijke reputatie op.
Zij schreef romans en meer dan 20 dichtbundels, o.a. Als later dan nog bestaat, Keerpunt, Drempeltijd, Zangvlucht, Nabloei en Nabeelden.
Haar vertalingen van Emily Dickinson, Sylvia Plath, Andrée Chedid en Hadewijch worden alom geprezen.
Sinds 2014 verschenen al vier delen van haar graag gelezen Souvenirs, aantekeningen over haar leven als kunstenares.
Haar picturaal oeuvre werd in 2012 beschreven door Roger de Neef in Meervoud van blauw.